Türkiye'de sosyal medya kullanımının nüfusun yaklaşık yüzde 70'ine yaklaştığını belirten Atalay, günlük ortalama sosyal medya kullanım süresinin 3, internet kullanım süresinin ise 7 saatten fazla olduğunu ve bu rakamların dünya ortalamasının üzerinde olduğunu vurguladı.
Aşırı Bilgi Yükü ve Bilişsel Tükenmişlik
Prof. Dr. Atalay, dijital dünyanın görünmeyen yüklerinden biri olan "dijital yorgunluğun", sürekli gelen bildirimler ve güncellenen içeriklerle ortaya çıktığına dikkat çekti. Bu durumun psikolojik terminolojide "dijital tükenmişlik" olarak adlandırıldığını ve başlıca belirtilerinin kayıtsızlık, ilgisizlik ve zihinsel tükenmişlik olduğunu söyledi. Aşırı bilgiye maruz kalmanın yarattığı stresin, uykusuzluk, konsantrasyon bozukluğu ve bağışıklık sistemi zayıflığına neden olabileceğini ifade etti.
Sosyal İlişkiler ve Fiziksel Sağlık Üzerine Etkileri
Dijital yorgunluğun sadece bireyi değil, sosyal çevresini de etkilediğini belirten Atalay, "sosyotelizm" (phubbing) kavramına değindi. Bu durumun, yanımızdaki insanları ihmal ederek aile ve arkadaşlık ilişkilerinde sorunlara yol açtığını söyledi. Ayrıca, ekran başında geçirilen saatlerin hareketsizliğe ve hatalı duruşlara neden olarak fiziksel sağlığı da tehdit ettiğini vurguladı.
Dijital Yorgunluk Algoritmaların Bir Sonucu
Prof. Dr. Atalay, sosyal medya mecralarının kullanıcıyı platformda tutmak üzere programlanmış algoritmalarla çalıştığını ve bu durumun sosyal medya yorgunluğunu kaçınılmaz kıldığını belirtti. Platformların, kendi süreklilikleri ve toplumun iyilik durumu için algoritma politikalarını gözden geçirmeleri gerektiğini savundu.
Dijital Minimalizm Akımı ve Başlama Adımları
Dijital yorgunluğa çözüm olarak dijital minimalizm akımının yaygınlaştığını ifade eden Prof. Dr. Atalay, bu akıma başlamak için pratik adımlar sıraladı:
-
Kullanılmayan uygulamaları silmek.
-
Telefonu eline almadan önce "Ne yapmak için kullanacağım?" sorusunu sormak.
-
Sosyal medya bildirimlerini kapatmak.
-
Ekran süresi belirlemek.
-
Belirli saatlerde dijital detoks yapmak.
-
Kitap okumak, arkadaşlarla buluşmak gibi alternatif aktiviteler bulmak.