Bakan Uraloğlu, 25 Haziran'ın sadece bir mesleğin değil, bir yaşam biçiminin ve fedakârlığın bayramı olduğunu vurgulayarak, Türkiye'nin küresel ticaretteki denizyolu gücünü ve amatör denizciliğin önemini anlattı. Uraloğlu, Hürmüz Boğazı'ndaki gelişmelerden yola çıkarak denizyollarının kritik önemine dikkat çekti ve Türk denizciliğinin gelişimine yönelik atılan yeni adımları paylaştı.
Denizcilik Küresel Ticaretin Omurgası: Rekorlar Kırılıyor
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Uluslararası Denizciler Günü'nü kutlayarak mavi vatanın her köşesinde görev yapan tüm denizcilere sevgi ve saygılarını iletti. Denizciliğin küresel ticaretin omurgası ve dünya ekonomisinin can damarı olduğunu vurgulayan Uraloğlu, çarpıcı istatistikler paylaştı:
"2024 yılında dünya yük taşımacılığının yüzde 88’i denizyollarıyla gerçekleşmiş, küresel denizyolu yük trafiği yüzde 2,4’lük bir artışla 12 milyar 643 milyon tona ulaşmıştır. Ülkemizde de dış ticaret taşımalarının yüzde 86’sı denizyoluyla gerçekleştirilmektedir."
Bakan Uraloğlu, 2002 yılından bu yana limanlarımızda elleçlenen yük miktarının yüzde 180, konteyner miktarının ise yüzde 443 arttığını belirtti. 2024 yılında limanlarda elleçlenen yük miktarının 531 milyon 737 bin 358 tona, konteyner miktarının ise 13 milyon 529 bin 729 TEU’ya ulaştığını aktardı. Ayrıca, 2025 Mayıs ayında elleçlenen konteyner miktarının 1 milyon 366 bin 430 TEU’ya ulaşarak tüm zamanların rekorunun kırıldığını duyurdu.
Hürmüz Boğazı Gerilimi: Denizyollarının Kritik Önemi
Küresel ticaretin denizyollarına bağımlı olduğu bu dönemde, stratejik boğazların ve deniz yollarının güvenliğinin hayati önem taşıdığının altını çizen Bakan Uraloğlu, son günlerde gündemi meşgul eden Hürmüz Boğazı'ndaki gelişmelere değindi:
"Hürmüz Boğazı’ndaki gelişmeler, denizyollarının küresel ticaret için ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gösterdi. 13 Haziran’dan bu yana brent petrol fiyatlarında yaklaşık yüzde 15, LNG fiyatlarında da yaklaşık yüzde 10’a varan dalgalanmalar oldu. Savaşın etkisiyle Baltık Dry Endeksi yüzde 5 düştü. Bu bölgeye sefer yapan tankerlerin sigorta bedelleri, gemi değerinin yüzde 0,2’si iken yüzde 0,7’ye çıkarak yüzde 300 oranında arttı."
Uraloğlu, Hürmüz Boğazı gibi stratejik noktaların küresel ticaretin kesintisizliği açısından sorumluluk alanı olduğunu ve Türkiye'nin bu bölgelerde istikrarın korunması için diplomasi ve iş birliğine dayalı yapıcı bir rol üstlendiğini belirtti. Bu Cuma Cumhurbaşkanı'nın da teşrifleriyle gerçekleşecek Küresel Ulaştırma Koridorları Forumu'nun, Türkiye'nin küresel ticaretteki rolünü pekiştireceğini vurguladı.
Türk Denizciliğinde Yenilikler: Personel Yetiştirme ve Yasal Düzenlemeler
Tonaj bazında bin groston ve üzeri Türk sahipli deniz ticaret filosunun bugün dünyada 11. sırada yer aldığını hatırlatan Bakan Uraloğlu, Türkiye'nin 85 faal tersanesi ve güçlü yan sanayi ağıyla yaklaşık 94 bin kişiye istihdam sağladığını belirtti. Bu büyümenin sürdürülebilirliği için nitelikli insan kaynağının önemine vurgu yaparak, denizcilik eğitimini stratejik bir alan olarak gördüklerini ve nitelikli personel yetiştirmeyi öncelik kabul ettiklerini dile getirdi.
Uraloğlu, denizcilik sektöründe yaklaşık 8 bin 300'ü kadın olmak üzere 141 bini aşkın aktif gemi insanı ile uluslararası pazarda önemli bir istihdam potansiyeli bulunduğunu kaydetti. Geçtiğimiz yıl Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Yönetmeliği'ni baştan sona yenileyerek sektörün dinamiklerini uluslararası normlara uyumlu hale getirdiklerini belirtti.
Bakan Uraloğlu, yeni Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Eğitim ve Sınav Yönergesi ile getirdikleri müjdeleri de ilk kez kamuoyuyla paylaştı:
- İngilizce yeterlilik şartındaki YDS puanı ortalama 5 puan düşürüldü.
- İngilizce hazırlık eğitimi alan denizcilik meslek yüksekokulları ve meslek liseleri mezunları YDS muafiyetinden yararlanacak.
- Kabotaj seferlerinde çalışan denizcilerin hizmetleri, Gemi İnsanı Uzmanlık Belgelerinin eğitim olmadan yenilenmesinde geçerli olacak.
- Yeterlik sınavlarında iptal sınırı 3'ten 5 sınav setine çıkarıldı.
- Yeterlik yükseltme ve belge yenilemede gereksiz belgeler kaldırıldı.
Ayrıca, ticari yatlar, tersaneler, yüzer LNG depolama gemileri, enerji gemileri ve askeri gemilerde çalışan denizcilere kısmi terfi hakları sağlandığını belirten Uraloğlu, eğitimde teknoloji ve kaliteyi artırdıklarını, EKDS kullanımını zorunlu tuttuklarını ve üst düzey denizcilik eğitim kurumlarına ISO kalite belgesi şartı getirdiklerini vurguladı. Uraloğlu, "Emeğinizi korumak, mavi vatanın gücünü artırmak için durmaksızın çalışıyoruz!" dedi.
GİBS Avrupa'dan Örnek Uygulama, Yıpranma Payı Müjdesi Yolda!
Bakan Uraloğlu, Gemi İnsanları Bilgi Sistemi (GİBS) sayesinde dünyanın herhangi bir yerinde gemide görevliyken bile yeterlik başvuru işlemlerinin yapılabildiğini belirtti. GİBS'in Avrupa Birliği tarafından örnek uygulama olarak belirlenmesinden gurur duyduklarını ifade etti.
İspanya ile imzalanan son ikili anlaşmayla yeterlik belgelerinin tanındığı ülke sayısının 38'e çıktığını ve Türk denizcilerinin dünya denizcilik filosunun yaklaşık yüzde 70'i tarafından kabul gördüğünü belirtti. Uluslararası Denizcilik Çalışma Sözleşmesi'ne taraf olma sürecinde de son aşamaya gelindiğini, şu anda Meclis'te alt komisyonda görüşüldüğünü ve bu Sözleşme'ye taraf olunmasıyla gemi insanlarının özlük ve yaşam koşullarında ciddi iyileşmeler sağlanacağını müjdeledi.
Yıpranma payı konusundaki çalışmaların ise Çalışma Bakanlığı ile gündemde olduğunu belirten Uraloğlu, tez zamanda bu konuda da müjdeli haber vereceklerini kaydetti.
Amatör Denizcilikte Hedef 1 Milyon Aşıldı: Deniz Sevdası Yayılıyor!
Denizin sadece bir coğrafya olmadığını, bir sevda, kültür ve yaşam biçimi olduğunu dile getiren Uraloğlu, amatör denizciliğin bu sevdayı halkın kalbine nakşetmenin en güzel yolu olduğunu vurguladı. 2018 yılında başlatılan "Hedef 2023: 1 Milyon Amatör Denizci" projesiyle milletin denize olan ilgisini görünür kıldıklarını ve 2023 yılına girmeden hedefe ulaştıklarını açıkladı.
Vatandaşların denizle daha güçlü bağ kurması için eğitim sistemini geliştirdiklerini ifade eden Bakan Uraloğlu, Türkiye Yelken Federasyonu ile imzalanan iş birliği protokolü kapsamında, 10 saatlik teorik çevrim içi eğitime 4 saatlik uygulamalı yüz yüze eğitim ekleyerek amatör denizciliği daha nitelikli hale getirdiklerini belirtti. Bugün itibarıyla 22 ilde, 75 farklı lokasyonda yaklaşık 46 bin kursiyere teorik ve uygulamalı eğitim verildiğini ve toplamda 1 milyon 46 bin vatandaşa amatör denizci belgesi kazandırdıklarını duyurdu.
Amatör Denizci Bilgi Sistemi (ADBS) ile vatandaşların belge başvurularını ve sınav sonuçlarını kolayca takip edebildiğini aktaran Uraloğlu, Özel Teknelerin Donatımı ve Özel Tekneleri Kullanacak Kişilerin Yeterlilikleri Hakkında Yönetmelik kapsamında da önemli bir değişiklik çalışması başlattıklarını söyledi. ADBS'nin entegrasyonu tamamlandığında revize edilmiş yeni yönetmeliğin yürürlüğe alınacağını ve bu düzenleme ile amatör denizci belgelerinin uluslararası düzeyde kabul görmesi ve geçerliliğinin güçlendirileceğini vurguladı.
Bakan Uraloğlu, çalıştayın sonuçlarının gelecekteki politikaları şekillendireceğini ve Bakanlık olarak her türlü öneriye açık olduklarını belirtti. Son olarak, "Türk denizcisinin ve denizciliğinin başarısına güveniyoruz; bu inançla, bugüne kadar olduğu gibi, gelecekte de güçlü destek sunmaya devam edeceğiz" diyerek, denizlerde hayatını kaybeden tüm denizcileri rahmetle anarken, hayatta olan tüm denizcilere ve amatör denizcilere sağlık ve başarı dileklerini iletti.