"Kurbanınızın eti kadar, derisine de sahip çıkın, deri 2 milyar dolarlık ihracatımızın ana hammaddesi." Bu çağrı, kurban derilerinin doğru şekilde işlenerek ekonomik kayıpların önüne geçilmesi ve sektörün sürdürülebilirliğine katkı sağlanması amacıyla yapıldı.

Kurban Derilerinde Yüzde 40-50 Ekonomik Kayıp Yaşanıyor

Deri konfeksiyon, ayakkabı ve saraciye sektörlerinin ana hammaddesinin deri olduğunu vurgulayan Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Erkan Zandar, kurban derilerinde ekonomik kaybın yüzde 40-50 arasında olduğunun altını çizdi. Türkiye’de Kurban Bayramı’nda ortalama 1 milyon büyükbaş ve 2,5 milyon küçükbaş hayvan kesildiğini belirten Zandar, bu derilerin doğru işlenmemesi halinde önemli bir ekonomik değerin heba olduğunu ifade etti.

Zandar, deri sektörünün ihracatında genel bir düşüş yaşanırken, deri konfeksiyon ürünleri ihracatında artış gözlemlendiğini belirtti. 2024 yılının dört aylık döneminde 31 milyon dolar olan deri konfeksiyon ihracatının, 2025 yılının aynı döneminde yüzde 44’lük artışla 45 milyon dolara çıktığını aktardı. Deri konfeksiyon ürünlerinde kilogram başına ihraç fiyatının 150 dolara ulaşmasıyla katma değerin çok yüksek olduğunu dile getiren Zandar, "Küçükbaş hayvanların derileri düzgün yüzülüp tuzlanmadığı için deriler işe yaramaz hale geliyor. Dünya genelinde zaten bir resesyon var. Deri konfeksiyon ürünlerinde hammaddenin çöpe gidiyor olması bizi üzüyor” şeklinde konuştu.

Ham Deri İthalatı 20 Milyon Dolar Azaltılabilir

Türkiye’nin yıllık 120 milyon dolarlık ham deri ithal ettiği bilgisini veren Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Halil Gündoğdu, kurbanlık derilerinin makineli yüzüm yapılması ve tuzlanarak korunması halinde ithalatın 20 milyon dolar düşürülebileceğini ifade etti. Gündoğdu, Kurban Bayramı’nda kesilen büyükbaş kurbanlıkların derilerindeki kaybın önlenmesi halinde ortaya çıkacak tabloyu şöyle özetledi: “Kurban Bayramı’nda 3 günlük süreçte, yanlış deri yüzümü ve zamanında tuzlama yapılmadığı için 500 bin büyükbaş hayvan derisi heba oluyor. Bu derilerle 10 milyon çift ayakkabı, 3 milyon kadın çantası üretilebilir. Jelatin ve kolajen fabrikalarının hammadde kaybı da yaşanıyor.”

"Derilerimizi Ekonomiye Kazandırarak Sürdürülebilir Bir Sanayi Yapısına Katkıda Bulunabiliriz"

Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Denetim Kurulu Üyesi Gizem Dönmez Gürkan, Kurban Bayramı’nda elde edilen deri hammaddesinin, deri konfeksiyon sektörü için büyük bir öneme sahip olduğunu belirtti. Gürkan, “Kurban derileri düzgün şekilde toplandığında ve uygun işleme süreçlerinden geçtiğinde yüksek katma değerli mamullere dönüşmektedir” tespitinde bulundu.

Gürkan sözlerini şöyle sürdürdü: “Kurban derilerinin işlenip katma değerli moda ürünlerine, ceketlere, dış giyime dönüştürülmesi, yalnızca deri sektörümüz için değil, ülke ekonomisine katkı sağlamak, yerli kaynağımızı kullanmak ve yerli üretim gücümüzü arttırmak için büyük bir fırsattır. Bu bilinçle hareket edersek, sürdürülebilir bir sanayi yapısına katkıda bulunabiliriz. Bu yolda hep birlikte çalışarak hem ülkenin hem de sektörümüz adına büyük farklar yaratabileceğimize inanıyoruz.”

Kurban Derilerini Ekonomiye Kazandırmak İçin Atılması Gereken Adımlar

Deri ihracatçıları, kurban derilerinin ekonomiye kazandırılması için atılması gereken adımları şu şekilde sıraladı:

• Kurbanlık hayvan satanlara koyun adedi başına 2 Kg, sığır cinsi hayvan adedi başına da 6 Kg kaba tuz bulundurma ve alıcıya verme zorunluluğu getirilmelidir.
• Kesim yapacak kasaplar için kesim ve yüzümün nasıl yapılacağı, bağırsakların nasıl temizleneceği, deri ve bağırsakların nasıl tuzlanacağı ve muhafaza edileceğine dair bilgileri içeren tek sayfalık bir açıklama notunun ilgililere dağıtılması sağlanmalıdır.
• Koyun ham derisi tulum halinde kesiksiz olarak çıkarılmalıdır.
• Koyun ham derileri için 2 Kg, sığır cinsi ham deriler için 6 Kg kaba tuz deriye iyice yayılmalıdır.
• Bağırsaklar temizlenip, tuzlanarak plastik bir torbaya konulmalıdır.
• Ham deri ve bağırsaklar hayır kurumlarına teslim edilene kadar serin ve gölge bir yerde muhafaza edilmelidir.
• Ham deri hayvandan ayrıldıktan sonra üzerinde et parçalanmamalıdır.
• Ham deri tuzlandıktan sonra naylon poşete konulmamalı ve açık havada muhafaza edilmelidir.