Gemlik,Mudanya ve Edremit limanlarından Osmanlı Devleti'nin o zamanki  Hüdavendigar Vilayetine getirilen Bursa Çerkesleri, Osmanlı Devleti'nin salname kayıtlarına Çerkes Göçmeni yada Kafkas Göçmeni olarak yazılmıştır. Kayitlarda Hiçbir kabile ismi belirtilmemiştir.
  Salname kayıtlarına geçen Çerkes göçmenlerin yerlestirildigi köylerin isimleri. KARACABEY İLÇESİ: Akcasususrluk,Hayırlar,Yolağzı (Dumbe),Ekmekçi,Canbaz,Uluabat,Tophisar,Danişmend, Ekinli,Göbel,Gönü, Canbolu,Arapciftligi,Hürriyet, Karacallik,E, Karaağaç KEMALPAŞA İLÇESİ: Güvem, Soğucak, Karaorman, Adaköy, Dölluk, Karanlıkdere, Kadircesme, Soğutalan, Soğukpınar, Taşköprü, Kavak çeşme, Güllüce,İNEGÖL İLÇESİ: Mezit, Kestanealan,Hacikara, Güneykestane, Rüştiye, Fındıklı, Sulhiye, Tüfekçi, Osmaniye YENİŞEHİR İLÇESİ: Kavaklı, Kirazliyayla, MERKEZ SANCAK: Yolçatı,Armut(Ermut), ayrıca Meydancık ve Sible mahallesinede Çerkes Göçmenler iskan edilmiştir.
   Büyük çoğunluğu Balkanlardan ikinci bir sürgünle gelen Çerkesler Hüdavendigar Vilayetinin merkezi olan Bursa'ya 25.000 kişi kadar iskan edilirken,Vilayetin tamamına 108.000 (yuzsekizbin) Çerkes Göçmeni iskan edilmiştir.(Bu sayı Yunan Araştırmacı Giorgia Kaentos SKALİ'ye aittir. Dönemin Osmanlı İdari yapısında Hüdavendigar Vilayetine; bu günkü Bursa (merkez sancak),Bilecik, Kütahya, Afyonkarahisar ve Balıkesir'in bir kısmı bağlı idi. Dolayisiyla  Giorgia Kaentos SKALİ'nin verdiği sayısal rakam Hüdavendigar Vilayetini kapsamaktadır.
   Bursa bölgesinde yaşamak zorunda kalan Çerkeslerin,geldikleri farklı coğrafyada hayata tutunmalari ve yeni bir yaşam kurmaları hiçte kolay olmadı. Dili, kültürü,gelenekleri farklı olan Çerkesler birçok tatsız sorunlar yaşamışlardır. İklim farklılığından dolayı çeşitli hastalıklara yakalanarak birçok Çerkes Göçmen hayatını zamansız kaybetmiştir. Birlikte yaşamak zorunda oldukları diğer yerli ve göçmen toplumlarla İslam dininden başka ortak yönlerinin olmaması ve iskan sırasında yapılan yanlış planlamalar toplumsal ve idari sorunların yaşanmasına neden olmuştur.
   O yıllarda yaşanan önemli olaylardan birisi Çerkes-Arnavut çatışmasıdir. Yasam şartlarının zorladığı Çerkes göçmenler Arnavut çiftliklerini basarak kendilerine pay istemeleriyle başlayan çatışmalar on yıl kadar sürmüştür. Karsilikli ölümlerin yaşandığı ve 150-200 kişilik grupların katildigi çatışmalara Devlet müdahale etmek zorunda kalmıştır. Yapilan sulh neticesinde Çerkes göçmenler haklı bulunarak, bölgede yaşayan Arnavutların büyük kısmı Bursa'nın merkezine iskan edilmişlerdir. Diger ikinci önemli olay ise ;İnegöl bölgesindeki Çerkes göçmenleri,yapılan yardımların yetersizliği ve barınma şartlarının uygunsuzluğundan dolayı sık sık sorun çıkarmaları nedeniyle, Devletin Çerkes göçmenleri Karahisara (Afyon) sürmeye karar vermesinden kaynaklanmıştir. Karara itiraz eden Çerkes göçmenler İnegöl hükümet konağını işgal ederek kararın iptal edilmesini istemislerdir. Bu olay, kararın iptal edilmesiyle Çerkes göçmenlerin  lehine  neticelenmistir.
   Zamanla yerleştikleri coğrafyaya uyum sağlayan Bursa Çerkesleri örgütlenmeyede başlamışlardır.1919 yılında SİMALİ KAFKAS CEMİYETİ adında ilk derneklerini kuran Bursa Çerkesleri,KAFKAS ismiyle ilk gazetelerinide çıkarmışlardır.
  Günümüz Bursasinin Setbaşı Mahallesi'nde kurulan derneğin başkanlığını Abdullah Kerim bey yapmıştır. Dernegin kurucuları arasında Bursa'da sürgün olarak yaşayan Saray kadınlarından HİKMET hanımda bulunmaktadır. İstanbulda kurulan CERKES İTTİHAT VE TEAVUN CEMİYETİ derneğinin şubesi gibi faaliyetlerine devam etmiştir. Sonralari bu dernek  KAFKAS CEMİYETİ HAYRİYESİ adıyla  bir süre faaliyetine devam etmiştir. En Sonunda DAĞISTAN VE ÇERKESLER TEAVUN CEMİYETİ adıyla resmi olarak Osmanlı Devleti'nin kayıtlarına geçmiştir.
   Yayınladıkları KAFKAS Gazetesinin kaç sayı basıldığına ait herhangi bir kayda rastlanmamakla birlikte ,ilk sayısı Bursa Kent Müzesinde bulunmaktadır.
Misafir Avatar
İsim
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

banner104